Osnovni sud Banja Luka
Nadležnost Osnovnog suda u Banjaluci:

Zakonom o sudovima Republike Srpske ( Službeni Glasnik Republike Srpske 111/04, 109/05, 37/06, 17/08, 119/08, 58/09, 116/09) određena je nadležnost Osnovnog suda u Banjaluci.
Stvarna nadležnost osnovnog suda
Osnovni sud je nadležan:
1. U krivičnim predmetima:
a) da u prvom stepenu sudi:
• za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije određena nadležnost drugog suda,
• za krivična djela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost osnovnog suda,
• za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na osnovni sud,
• u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika;
b) da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;
v) da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno;
g) da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu
sudske odluke i
d) da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom.

2. U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:
a) u svim građanskim sporovima i
b) u vanparničnom postupku.

3. U drugim predmetima:
a) da sprovodi izvršni postupak, ako zakonom nije drugačije određeno;
b) da određuje mjere obezbjeđewa, ako zakonom nije drugačije određeno;
v) da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno;
g) da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini;
d) da vrši poslove međunarodne pravne pomoći, ako zakonom nije određeno da neke od tih poslova vrši okružni sud;
đ) da vrši poslove upisa u registre pravnih lica i samostalnih preduzetnika ako je to zakonom utvrđeno i
e) da vrši druge poslove utvrđene zakonom.

Sudska odjeljenja Osnovnog suda u Banjaluci
Rad Osnovnog suda u Banjaluci podjeljen je u 5 odjeljenja

VANPARNIČNO ODJELJENJE Osnovnog suda u Banjaluci

Postupci u nadležnosti ovog odjeljenja su:
* Statusni predmeti:
- Oduzimanje i vraćanje poslovne sposobnosti
- Zadržavanje u zdravstvenoj ustanovi
- Proglašenje nestalih lica umrlim
- Dokazivanje smrti
* Porodični odnosi:
- Dozvola za zaključenje braka maljoljetnih osoba
- Produženje i prestanak roditeljskog prava
- Oduzimanje i vraćanje roditeljskog prava
* Imovinski odnosi:
- Raspravljanje zaostavštine (ostavinski postupci)
- Upravljanje i korišćenje zajedničkim stvarima
- Dioba stvari i imovine u suvlasništvu
- Stambeni odnosi
- Uređenje međa
- Naknade za eksproprisane nepokretnosti
* Ostale vanparnične stvari:
- Sastavljanje i ovjeravanje sadržine isprava (testamenti, ugovori...)
- Čuvanje isprava
- Sudski depozit
- Poništenje i priznanje isprava
* Sudske mjere obezbjeđenja

PARNIČNO ODJELJENJE Osnovnog suda u Banjaluci
Parnično odeljenje Osnovnog suda Banjaluka obavlja poslove suđenja u građansko-pravnoj oblasti u okviru nadležnosti koje su utvrđene zakonom. Postupci u nadležnosti ovog odjeljenja se posebno odnose na obligacione, statusne, imovinske, porodične, radne i dr predmete. U okviru parničnog odeljenja je izvršena specijalizacija na radne sporove koje obavljaju 3 sudije i ratne štete koje obavljaju 4 sudije.
Parnično odjeljenje se aktivno uključilo i u rešavanje predmeta medijacijom za čije potrebe ima posebno opremljenju prostoriju.

PREKRŠAJNO ODJELJENJE Osnovnog suda u Banjaluci
Prekršajno odjeljenje nadležno je da u prvom stepenu odlučuje:
• u svim prekršajnim predmetima iz oblasti Zakona o osnovama bezbednosti saobraćaja na putevima, Zakona o javnom redu i miru, Zakona o carinskim prekršajima, Zakona o poreskoj upravi i dr.
• o zahtevima za brisanje kazne iz prekršajne evidencije
• o zahtjevima za ponavljanje prekršajnog postupka

KRIVIČNO ODJELJENJE Osnovnog suda u Banjaluci

Krivično odeljenje obavlja poslove suđenja u krivično-pravnoj oblasti u okviru nadležnosti koje su utvrđene zakonom. U okviru krivičnog odeljenja postoji i posebno odeljenje za maloletnike koje se sastoji od 2 sudija i vanpretresnog veća.
U nadležnost krivičnog odjeljenja spada:

* da u prvom stepenu sudi:
- za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije odredjena nadležnost drugog suda
- za krivična djela za koja je posebnim zakonom odredjena nadležnost osnovnog suda
- za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na osnovni sud
- u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika
* da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom
* da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno
* da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjere bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke

IZVRŠNO ODJELJENJE Osnovnog suda u Banja Luci
U nadležnosti izvršnog odeljenja je prinudno ostvarivanje potraživanja koje sud određuje i sprovodi na osnovu izvršnih i vjerodostojnih isprava u cilju namirenja tražioca izvršenja kao i izvršenje na predloženom predmetu i sredstvima izvršenja i to: na nekretninama, pokretnim stvarima, novčanim sredstvima i dr.

Sudski upisnik i arhiva Osnovnog suda u Banjaluci
Sudski upisnik - uprvljanje predmetima
Zaposleni koji obavljaju poslove pisarnice staraju se da se sa predmetima postupa pravilno, uredno i na vreme, a naročito da se poštuju svi propisani ili određeni rokovi, da se otkloni sve što bi smetalo blagovremenom postupanju sudije u predmetu, da sudiji na vreme budu predati svi predmeti u rad čim stigne kakav podnesak ili izveštaj po kome treba doneti odluku, ili preduzeti neku drugu radnju.Referent za upravljanje predmetima se stara o čuvanju i rukovanju fizičkim omotima spisa i konzistentnošću njegovog sadržaja.

Arhiva Osnovnog suda u Banjaluci
Pravnosnažno rešeni predmeti arhiviraju se i čuvaju na osnovu pismene odluke sudije, koji na omotu predmeta svojim potpisom na štambilju određuje da je predmet za arhiviranje. Arhiva se nalazi u sastavu upisnika, po pravilu u posebnoj prostoriji. Predmeti završeni u tekućoj i prethodnoj godini po pravilu se stavljaju u priručnu arhivu i drže u zasebnom ormanu u pisarnici (najduže dve godine), a svi ostali predmeti se predaju i drže isključivo u arhivi suda. Arhivski materijal, u koji pored arhiviranih predmeta spadaju i upisnici i druge pomoćne knjige, čuva, evidentira i klasifikuje arhivar.

Sudske takse
Svako lice po čijem zahtjevu ili u čijem interesu se poduzimaju određene radnje pred sudom dužan je platiti sudsku taksu. Izuzetak čine određene vrste sporova za koje se ne naplaćuje sudska taksa ili se ona naplaćuje prilikom donošenja odluke. Također, u zakonima je taksativno navedeno ko može biti oslobođen plaćanja sudske takse i pod kojim uslovima.
U postupcima koji se vode pred sudovima u BiH sudska taksa se plaća u skladu sa zakonima o sudskim taksama i taksenim tarifama. U BiH je u primjeni 14 zakona o sudskim taksama. Koji će se zakon primjenjivati zavisi, u konkretnom slučaju, od stvarne i mjesne nadležnosti suda.

Za postupke koji se vode pred Sudom BiH sudska taksa se plaća u skadu sa Zakonom o sudskim taksama pred sudom Bosne i Hercegovine.
Za postupke koji se vode pred sudovima u Brčko distriktu sudska taksa se plaća u skladu sa Zakonom o sudskim taksama Brčko distrikta.

Sudska taksa, u postupcima koji se vode pred osnovnim i okružnim sudovima, uključujući i privredne sudove, višim privrednim sudom i Vrhovnim sudom u Republici Srpskoj, propisana je Zakonom o sudskim taksama Republike Srpske.

Okružni sud u Banja Luci

Okružni sud u Banjaluci, po području koje pokriva svojom nadležnošću kao i po broju stanovnika, spada među najveće pravosudne institucije u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini. Zgrada suda smještena je u Banjaluci, u ulici Kralja Petra I Karađorđevića broj 12. Okružni sud u Banjaluci obuhvata područje sedam osnovnih sudova i to :

Osnovni sud u Banjaluci, Osnovni sud u Gradišci,Osnovni sud u Kotor varošu, Osnovni sud u Prijedoru, Osnovni sud u Prnjavoru, Osnovni sud u Novom Gradu i Osnovni sud u Mrkonjić Gradu. Na području Okružnog suda u Banja Luci su teritorije 21 opštine i to: Banja Luka i Laktaši (Osnovni sud u Banjaluci); Gradiška, Srbac (Osnovni sud u Gradišci); Kotor Varoš, Čelinac i Kneževo (Osnovni sud u Kotor Varošu); Mrkonjić Grad, Šipovo, Jezero, Istočni Drvar, Drinić, Kupres u Republici Srpskoj, Ribnik (Osnovni sud u Mrkonjić Gradu); Novi Grad, Kostajnica, Krupa na Uni (Osnovni sud u Novom Gradu); Prijedor, Oštra Luka, Kozarska Dubica (Osnovni sud u Prijedoru) i Prnjavor(Osnovni sud u Prnjavoru).

U Okružnom sudu u Banjaluci postoje četiri odjeljenja i to: Krivično-prekršajno odjeljenje, Posebno odjeljenje za suzbijanje korupcije, organizovanog i najtežih oblika privrednog kriminala, Građansko odjeljenje i Upravno odjeljenje.
Po sistematizaciju u sudu je predviđeno da funkciju obavlja 30 redovnih i 4 dodatne sudije.

Stvarna nadležnost okružnih sudova u Republici Srpskoj uređena je Zakonom o sudovima Republike Srpske (Službeni Službeni glasnik Republike Srpske broj 37/12 od 27.4.2012. godine). Prema članu 31. ovog zakona okružni sud je stvarno nadležan:

1. Prvostepena nadležnost
a) da sudi za krivična djela za koja je zakonom propisana kazna zatvora preko 10 godina ili dugotrajni zatvor, ako zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b) da postupa u toku istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

v) da sudi za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na okružne sudove;

g) da odlučuje u svim upravnim sporovima i to prema sjedištu prvostepenog upravnog organa, kao i o zahtjevima za zaštitu sloboda i prava utvrđenih ustavom, ako su takve slobode i prava povrijeđeni konačnim pojedinačnim aktom ili radnjom službenog lica u organima uprave, odnosno odgovornog lica u preduzeću, ustanovi ili drugom pravnom licu, kada za zaštitu tih prava nije obezbijeđena druga sudska zaštita.

2. Drugostepena nadležnost Okružni suda u Banja Luci

a) da odlučuje o žalbama protiv odluka osnovnih sudova;

b) da odlučuje o drugim redovnim i vanrednim pravnim lijekovima, ako je to određeno zakonom.

3. Posebno odjeljenje suda za suzbijanje korupcije, organizovanog i najtežih oblika privrednog kriminala

Članom 28. stav 1. Zakona o suzbijanju organizovanog i najtežih oblika privrednog kriminala („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj: 111/07) u okviru Okružnog suda u Banjoj Luci osnovano je Posebno odjeljenje za organizovani i najteže oblike privrednog kriminala. Stavom 2. istog člana određeno je nadležnost posebnog odjeljenja za čitavu teritoriju Republike Srpske, za postupanje u slučajevima predviđenim članom 3. pomenutog zakona, bez obzira na propisanu kaznu za pojedino krivično djelo, odnosno u svim slučajevima kada je od glavnog specijalnog tužioca donijeta odluka o preuzimanju predmeta.

Član 3. istog zakona propisana je nadležnost za sljedeća krivična dijela:

a) krivičnog djela organizovanog kriminala iz člana 383a. Krivičnog zakona Republike Srpske, te krivičnih djela sa elementima organizovanosti, kao i krivičnih djela povezanih sa takvim djelima ili učiniocima takvih djela, a u slučajevima kada za postupanje nije nadležno Tužilaštvo i Sud Bosne i Hercegovine;
b) najtežih oblika krivičnih djela protiv privrede i platnog prometa i protiv službene dužnosti kada je zbog okolnosti izvršenja djela ili posljedica djela krivično gonjenje od posebnog značaja za Republiku Srpsku, te krivičnih djela povezanih sa takvim djelima ili učiniocima takvih djela;
v) drugih krivičnih djela predviđenih krivičnim zakonodavstvom Republike Srpske, kod kojih je kao najmanja zaprećena kazna zatvora u trajanju od pet godina, a kada je zbog okolnosti izvršenja djela ili posljedica djela krivično gonjenje od posebnog značaja za Republiku Srpsku, te krivičnih djela povezanih s takvim djelima ili učiniocima takvih djela.

4. Ostalo

a) da rješava o sukobu mjesne nadležnosti između osnovnih sudova sa svog područja u skladu sa zakonom;

b) da odlučuje o prenosu mjesne nadležnosti sa jednog osnovnog suda na drugi osnovni sud na svom području;

v) da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbijednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke;

g) da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;

d) da rješava o priznanju odluka stranih sudova, stranih trgovačkih sudova i stranih arbitraža;

đ) da pruža međunarodnu pravnu pomoć u krivičnim predmetima i

e) da vrši druge poslove određene zakonom.



Područje Okružnog suda u Banjluci

(mjesna nadležnost)

Mjesna nadležnost okružnih sudova određuje se prema njihovom području. Prema članu 28. stav 1. Tačka a) Zakona o sudovima Republike Srpske podrjučje Okružnog suda u Banjoj Luci obuhvata područje osnovnih sudova u Banjoj Luci, Gradišci, Kotor Varoši, Prijedoru, Prnjavoru, Novom Gradu, Mrkonjić Gradu, a za osnovne sudove u Laktašima, Srpcu i Kozarskoj Dubici pod uslovima iz člana 99. ovog zakona.

Unutrašnja organizacija suda uređena je Zakonom o sudovima Republike Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske broj 37/12) i Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Okružnom sudu u Banjaluci.

Zakonom je propisano (članu 55. stav 2.) da predsjednik suda, uz saglasnost ministra pravde, donosi pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, u skladu sa kriterijumima za određivanje ukupnog broja radnika u sudovima koje utvrđuje ministar pravde Republike Srpske.

Nakon davanja saglasnosti ministra pravde, pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta predsjednik suda dostavlja Visokom sudskom i tužilačkom savjetu Bosne i Hercegovine.
Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Okružnom sudu u Banjaluci (Pravilnik broj 011-0-Su-07-001 151 od 22.10.2007.godine) uređena je unutrašnja organizacija ovog suda i izvršen raspored poslova na izvršioce.
Predsjednik suda je odgovoran za rukovođenje cjelokupnim sudom i sudskom upravom i predstavlja sud pred drugim organima i organizacijama.
Sekretar suda je odgovoran za pravilno i blagovremeno obavljanje administrativnih, tehničkih i finansijskih poslova u sudu.

U skladu sa odlukom Visokog sudskog i tužilačkog savjeta, kojom je određeno da ovaj sud ima 34 sudije (30 redovnih i 4 dodatne sudije) ukuljučujući i predsjednika suda te u skladu sa Pravilnikom o utvrđivanju kriterijuma za određivanje broja administrativno-tehničko-pomoćnog osoblja u sudovima Republike Srpske, Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Okružnom sudu u Banja Luci utvrđeno je da ovaj sud ima ukupno 67 radnika (svi ostali zaposleni osim sudija i predsjednika suda), te jednog radnika koji obavlja poslove sekretara suda.

Organizacione jedinice Okružnog suda u Banjaluci su:
KRIVIČNO-PREKRŠAJNO ODJELJENJE
GRAĐANSKO ODJELJENJE
UPRAVNO ODJELJENJE

- Posebno odjeljenje za suzbijanje korupcije, organizovanog i najtežih oblika privrednog kriminala,
- Odjeljenje sudske uprave.
Krivično-prekršajnim odjeljenjem, Građanskim odjeljenjem i Upravnim odjeljenjem rukovode predsjednici odjeljenja, koji se određuju iz reda sudija godišnjim rasporedom poslova.
Odjeljenjem sudske uprave rukovodi predsjednik suda, a sekretar suda u okviru ovlašćenja koja su mu data.
Odjeljenje sudske uprave ima svoje niže unutrašnje jedinice (odsjeke) i to:
- Odsjek za administrativno-tehničke poslove. U okviru ovog odsjeka su šef sudske pisarnice, pet upisničara, jedan arhivar, dva referenta za prijem i otpremu pošte i 27 daktilografa,
- Odsjek za računovodstveno-materijalne poslove. U okviru ovog odsjeka su šef računovodstva, glavni knjigovođa, referent za obračun plata i likvidator, te referent za blagajničke poslove,
- Odsjek za informaciono-komunikacione tehnologije. U ovom odsjeku nalaze se šef odsjeka i tehničar za informaciono-komunikacione tehnologije,
- Odsjek za pomoćno-tehničke poslove. U ovom odsjeku nalaze se ekonom, sudski dostavljač, vozač, radnik na održavanju instalacija i opreme, radnik na poslovima telefoniste, radnik na poslovima obezbjeđenja i četiri radnika na održavanju čistoće.

Osim naprijed navedenih, u sudu postoje i radna mjesta stručnih saradnika (15 izvršilaca), sudijski pripravnici (četiri izvršioca sa zaključenim ugovorom o radu i 8 izvršilaca bez zaključenog ugovora o radu - volonteri), referent za bibliotekarske i arhivske poslove (jedan izvršilac), tehnički sekretar (jedan izvršilac) i portparol - sudski administrator.
U sudu se održavaju sjednice svih sudija i kolegijumi.

Sjednica svih sudija suda održava se radi raspravljanja pitanja od značaja za unapređenje rada suda i ostvarenja njegove osnovne funkcije, kao i drugih pitanja predviđenih zakonom.
Kolegijum predsjednika suda sačinjavaju predsjednik suda, njegov zamjenik i predsjednici sudskih odjeljenja), stručni kolegijum sačinjavaju predsjednik suda i sve sudije, a kolegijum sudske uprave sačinjavaju predsjednik suda, sekretar i rukovodioci organizacionih jedinica suda, te drugi zaposleni koje predsjednik suda uključi u rad kolegijuma. Kolegijum predsjednika suda je obrazovan radi praćenja, planiranja i unapređenja rada sudskih odjeljenja, a posebno analize ažurnosti i efikasnosti rada suda. Na stručnom kolegiju se razmatraju sva pitanja koja se odnose na poslove iz djelokruga rada suda, a naročito: ostvareni rezultati za prethodni period, analiza stanja svakog sudskog referata po odjeljenjima, analiza nerješenih stari predmeta, broj predmeta kojim je zadužen svaki sudija, broj završenih i nerješenih predmeta po sudijama, rad po prioritetnim predmetima, ažurnost suda i ažurnost rada svakog sudije i ostalih zaposlenih, iskorišćenost radnog vremena, mogućnost za unapređenje metoda rada, stručno usavršavanje sudija i ostalih zaposlenih, ostvarivanje programa rada suda i izvještaja o radu, kao i druga pitanja važna za rad suda. Kolegijum sudske uprave je obrazovan radi praćenja, planiranja i unapređenja sudske uprave.

RASPOREĐIVANJE PREDMETA
Raspoređivanje predmeta vrši se sudijama po odjeljenjima (Krivično-prekršajnom, Građanskom i Upravnom), zavisno od vrste predmeta. Predmeti se raspoređuju sudijama u rad automatski, po principu slučajnog uzorka i tako da se obezbijedi raspoređivanje jednakog broja predmeta svakom sudiji.

Sudske takse
U postupku pred sudovima plaćaju se sudske takse po odredbama Zakona o sudskim taksama (Službeni glasnik Republike Srpske broj 73/08 i 49/09), kao i Taksene tarife koja je njegov sastavni dio.
Takse propisane Zakonom o sudskim taksama i Taksenom tarifom plaćaju lica po čijem prijedlogu ili u čijem interesu se preduzimaju radnje u postupku pred sudovima, za koji je ovim zakonom utvrđeno plaćanje takse.
Za podneske i za zapisnike koji zamjenjuju podneske taksu je dužno da plati lice koje ih podnosi, odnosno lice na čiji zahtjev se sastavlja zapisnik.
Za odluku prvostepenog suda taksu je dužan da plati tužilac, odnosno predlagač, a za sudsko poravnanje taksu su dužne da plate obje strane, ukoliko u poravnanju nije drugačije ugovoreno.
Za odluku drugostepenog suda i za odluku po vanrednom pravnom sredstvu, sudsku taksu je dužan da plati podnosilac žalbe, odnosno lice u čijem interesu je pokrenut postupak po vanrednom pravnom sredstvu.
Kada su u skladu sa odredbama ovog zakona taksu dužna da plate dva ili više lica zajedno, njihova obaveza je solidarna.

Uz podnesak (tužba, prijedlog, pravni lijek i dr.) se obavezno dostavlja dokaz o plaćenoj taksi.
U slučaju da stranka dostavi sudu podensak bez dokaza o plaćenoj taksi, sud će pozvati stranku, odnosno njenog punomoćnika da uplati odgovarajuću taksu u roku od osam dana, a ukoliko stranka ne uplati taksu u tom roku, sud će nastaviti postupak i pristupiti prinudnoj naplati takse u skladu sa odredbama ovog zakona.
Obaveza plaćanja takse nastaje:
- za tužbu i podneske -danom podnošenja tužbe, odnosno podnesaka;
- za sudske odluke - danom donošenja sudske odluke, a ukoliko jedna od stranaka nije prisustvovala glavnoj raspravi, od dana dostavljanja pisanog obavještenja o datumu donošenja odluke, odnosno danom dostavljanja odluke ako se dostavljanje vrši u skladu sa zakonskim odredbama o dostavljanju;
- za sudsko poravnanje - kada se zaključi;
- za paušalnu taksu u postupku raspravljanja zaostavštine - danom donošenja rješenja o nasljeđivanju;
- u postupku stečaja - danom donošenja rješenja o glavnoj diobi u postupku stečaja;
- u postupku likvidacije-danom donošenja rješenja o zaključenju likvidacionog psotupka;
- za sudske prepise-kada se zatraže od suda i
- za ostale radnje - kada se zatraži njihovo preduzimanje.
Za podneske i odluke u upravnim sporovima u stvarima penzijskog, invalidskog i zdravstvenog osiguranja, dječijeg dodatka, starateljstva i socijalne pomoći, taksa se plaća samo ako tužba bude odbijena ili odbačena. Taksena obaveza nastaje danom pravosnažnosti odluke kojom je tužba odbijena ili odbačena.

Od plaćanja takse oslobođeni su:
a) Republika Srpska i njeni organui koji se finansiraju iz budžeta Republike Srpske i nisu upisani u sudski registar,
b) jedinice lokalne samouprave,
v) izdržavana lica u postupcima utvrđivanja i ostvarivanja prava po osnovu zakonskog izdržavanja,
g) lica u sporovima u vezi sa ostvarivanjem njihovih prava iz radnog odnosa.
Taksa se ne plaća na:
a) podneske i odluke suda u svim sudskim postupcima u ostvarivanju prava i statusa porodica poginulih boraca Vojske Republike Srpske, kao i porodica civilnih žrtava rata,
b) podneske i odluke suda kojim ratni vojni invalidi vode postupak za ostvarivanje prava iz boračko-invalidske zaštite i
v) podneske kojim se traži izdavanje uvjerenja i na uvjerenje o ostvarivanju prava iz zdravstvenog i penzijsko-invalidskog osiguranja i uvjerenja potrebnog za zasnivanje radnog odnosa.
Sud može osloboditi taksenog obveznika od plaćanja takse ako bi plaćanjem takse, imajući u vidu visinu sredstava iz kojih se obveznik i čalnovi njegovog domaćinstva izdržavaju, ta sredstva bila u tolikoj mjeri umanjena da bi time bila ugrožena njihova egzistencija.
Odluku o oslobađanju od plaćanja takse donosi sud na pismeni zahtjev taksenog obveznika.
Prije donošenja odluke sud će procijeniti sve okolnosti, a naročito će uzeti u obzir vrijednost mjerodavnu za naplatu takse, ukupan prihod i imovinu taksenog obveznika i članova njegovog domaćinstva, kao i broj lica koja takseni obveznik izdržava.
Protv odluke suda u vezi sa zahtjevom za oslobađanje od plaćanja takse nije dozvoljena posebna žalba.
Sud može u toku postupka ukinuti rješenje o oslobađanju od plaćanja takse ako utvrdi da je takseni obveznik u mogućnosti da plati taksu.
Oslobađanje od obaveze plaćanja takse odnosi se samo na taksenog obveznika kome je to oslobađanje priznato.
Lice koje je platilo taksu koju nije bilo dužno da plati ili je taksu platilo u iznosu većem od propisanog, kao i lice koje je platilo taksu za sudsku radnju, a ta radnja iz bilo kog razloga nije izvršena, ima pravo na povrat takse.
Postupak za povrat takse pokreće se na zahtjev lica koje je platilo taksu, a u postupku povrata takse ne plaća se taksa.
Zahtjev za povrat takse podnosi se nadležnom sudu u roku od 30 dana od dana kada je taksa plaćena, odnosno od dana saznanja da sudska radnja nije izvršena, a najkasnije u roku od dvije godine od dana kada je taksa plaćena.
Uvjerenja
U Okružnom sudu u Banja Luci strankama se izdaju dvije vrste uvjerenja:
- uvjerenje o tome da li se protiv nekog lica vodi krivični postupak;
- uvjerenje da li se vodi upravni spor.
Ova uvjerenja sud izdaje za područje svoje nadležnosti, što znači za područja sljedećih osnovnih sudova: Osnovni sud u Banja Luci, Osnovni sud u Gradišci, Osnovni sud u Kotor Varošu, Osnovni sud u Mrkonjić Gradu, Osnovni sud u Novom Gradu, Osnovni sud u Prijedoru i Osnovni sud Prnjavoru.

U vezi sa uvjerenjem o tome da li se protiv nekog lica vodi krivični postupak, treba istaći da se stranka koja traži izdavanje ovog uvjerenja, a ima prebivalište u jednoj od opština sa područja Okružnog suda u Banjoj Luci, prethodno treba obratiti jednom od naprijed navedenih osnovnih sudova, i to onom od njih koji je mjesno nadležan prema opštini prebivališta stranke. To znači da se stranka koja, na primjer, ima prebivalište u Kneževu za izdavanje ovog uvjerenja ne treba obratiti Osnovnom sudu u Banjoj Luci jer ovaj sud nije osnovan za područje te opštine. Dakle, u ovom slučaju stranka se radi izdavanja ovog uvjerenja može obratiti Osnovnom sudu u Kotor Varošu, tj. odjeljenju tog suda u Kneževu. U nastavku se, na osnovu ovog primjera, daje pregled područja osnovnih sudova sa područja Okružnog suda u Banjoj Luci:

- Osnovni sud u Banjoj Luci za područje opština Banja Luka i Laktaši ;
- Osnovni sud u Gradišci za područje opština Gradiška i Srbac. Ovaj sud ima svoje odjeljenje u Srpcu, za područje opštine Srbac;
- Osnovni sud u Kotor Varošu za područje opština Kotor Varoš, Čelinac i Kneževo. Ovaj sud ima svoje odjeljenje u Kneževu, za područje opštine Kneževo;
- Osnovni sud u Mrkonjić Gradu za područje opština Mrkonjić Grad, Šipovo, Jezero, Istočni Drvar, Drinić, Kupres u Republici Srpskoj i Ribnik;
- Osnovni sud u Novom Gradu za područje opština Novi Grad, Kostajnica i Krupa na Uni;
- Osnovni sud u Prijedoru za područje opština Prijedor, Oštra Luka i Kozarska Dubica. Ovaj sud ima svoje odjeljenje u Kozarskoj Dubici, za područje opštine Kozarska Dubica;
- Osnovni sud u Prnjavoru za područje opštine Prnjavor.

Taksa za uvjerenje o tome da li se protiv nekog lica vodi krivični postupak iznosi 15,00 KM (prema Tarifnom broju 24. Taksene tarife uz Zakon o sudskim taksama) i plaća se u jednom prvostepenih sudova, u kom se podnosi obrazac zahtjeva za izdavanje ovog uvjerenja.
Taksa za uvjerenje o tome da li se vodi upravni spor iznosi 15 KM i plaća se u Okružnom sudu u Banja Luci.
Prijem pošte
Prijem pošte u Okružnom sudu u Banja Luci vrši se svakog radnog dana od 800 do 1600 časova. Prijem pošte vrši se u kancelariji za prijem i otpremu pošte (soba broj 7), koja se nalazi u prizemlju zgrade suda.
Primjedbe na rad suda, sudija i radnika suda, kao i svoje sugestije, građani mogu dostavljati sudu neposredno putem posebne kutije za primjedbe i sugestije građana, koja se nalazi u prizemlju zgrade suda.

GRAMATA O OKRUŽNOM SUDU U BANJALUCI

1494-1878.godine

Banjaluka, prvi put se spominje 1494.godine. naselje. Nema potvrdnih podataka o sudsvu u vrijeme bosanske samostalnosti. Banjaluka je mjesto, gdje su se sukobljavali politički, vjerski i ekonomski interesi istoka i zapada, a zbog neprosvećenosti u ovim krajevima nikad se nije primjenjivalo rimsko pravo, a ni Dušanov zakonik iz susjedne Srbije. Sporovi su se rješavali primjenom običajnog prava i sudio je sud dobrih ljudi, a kod teških djela važilo je pravo jačeg odnosno lukavijeg.
Dolaskom turske vlasti 1528.godine stanje se nije bitno izmjenilo. Turci su bili ratnički narod i nisu bili vješti organizatori državne uprave. Tačnih podataka o broju stanovnika nema, žene se nisu popisivale, i ako su postojali podaci o popisu oni su nepouzdani. U to doba naseobine su se dijelile na gradove. Većina gradova je imala svoje tvrdjave i džemate, kotare – opštine i sela – mahale. Uprava grada je bila povjerena kapetanu.
Primjenjivalo se šerijatsko pravo.

Period 1878 do 1918. godine

Bosnu i Hercegovinu su 1878. godine, okupirale snage Austrougarske vojske. Službenici turske uprave napuštali su svoje položaje i bježali u Tursku. Austrougarski oficiri su zauzimali položaje upravnika i sudija. Austrougarska vlast je bila nezadovljna postojećim stanjem i uvodila je državnu organizaciju, po uzoru na druge evrpske države. Prije donošenja zakona anketirali su stanovništvo i propise postepeno prilagođavali svim konfesijama, kodifikovali zakone, izvršili precizan popis stanovništva, uveli kontrolu prehrambenih proizvoda, veterinarstva, zdravstva, školstva i tako 1881. godine, osnovali OKRUŽNI SUD U BANJOJ LUCI. Mjesna nadležnost tog suda je pokrivala: Seoski kotar Banjaluka, Gradski kotar Banjaluka, Derventu, Bos. Dubicu, Bos. Gradišku, Bos. Novi, Kotor Varoš, Prijedor, Prnjavor i Tešanj. Okružni sud je vodio prvostepene postupke u krivičnim i građanskim stvarima, i odlučivao o žalbama na odluke sreskih sudova. Drugostepeni sud za Okružni sud u Banjaluci bio je Vrhovni zemaljski sud za BiH u Sarajevu. Okružni sud u Banjaluci nakon formiranja je imao 8 zaposlenih. Svi prilikom zaposlenja su polagali zakletvu Njegovom veličanstvu Vladaocu i Gospodinu Josifu Prvome, Caru Austrijskom, kralju Češkom i apostolskom kralju ugarskom, pred predsjednikom suda u prisustvu svjedoka.
Kako u gradu nije bilo adekvatne zgrade, iznajmljena je kuća gazde Babića, gdje je smješten prvi Okružni sud u Banjaluci 1881 godine, i ostao do 1889.godine. Od 1889.godine preselio u veću kuću Ragibbega Džinića. do 1896. godine, kad je izgradjena nova velelepna zgrada Okružnog suda Banjaluka

1918 – 1941. godine

Po zakonu o uredjenju redovnih sudova za Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenca postojali su sledeći redovni sudovi: sreski, okružni, trgovački, apelacioni i Kasacioni sud. Za cijelu kraljevinu postojao je jedan Kasacioni sud sa sjedištem u Zagrebu i sedam Apelacionih sudova sa sjedištem u Beogradu, Zagrebu, Novom Sadu, Skoplju, Ljubljani, Splitu, Cetinju i Sarajevu. Sarajevski Apelacioni sud je bio drugostepeni za Okružne sudove Banjaluka, Bihać, Mostar, Sarajevo, Travnik i Tuzla. Okružni sud Banjaluka je bio mjesno nadležan za Sreske sudove Banjaluka (za grad i srez), Derventa, Bos.Dubica, Bos. Gradiška, Bos.Novi, Kotor Varoš, Prijedor, Kozarac, Prnjavor, Tešanj, Bos. Brod, Sresku ispostavu Bos. Kostajnica i za opštinu Grdanovac. Okružni sud je vodio prvostepene postupke u građanskim i krivičnim stvarima, koji su bili zakonom propisani, donosio drugostepene odluke po žalbama na odluke sreskih sudova i vodio stečajne postupke. Sudije je imenovao Kralj Kraljevine SHS, na prijedlog Ministra pravde. Po zakonu sudija je morao biti stariji od 26 godina, da je kao redovni slušalac završio pravni fakultet, položio sudijski ili advokatski ispit i da je ispunjavao zakonske uslove za državnu službu. Sudije su polagali zakletvu Kralju Kraljevine SHS, obučeni u službene haljine koje su nosili na svim raspravama i pretresima. Sudilo se u vijeću. Žene nisu mogle biti birane za sudiju. Broj zaposlenih 1930. godine je bio 30, a 1940. godine, 40.

Predsjednici Okružnog suda u Banjaluci, u ovom periodu su bili Emil Navratil, Milosav Putnik i Jovan Starović
1941 – 1945. godine

U drugom svjetskom ratu 1941.godine Sile osovine su okupirale BiH i pripojile Nezavisnoj državi Hrvatskoj. NDH Ministarstvo pravosuđa i bogoštovlja promijenilo je naziv Okružnog suda u Banjaluci u Sudbeni stol Banjaluka.
Predsjednik sudbenog stola 1941.godine bio je Ferdo Stilinović.


1945 – 2009.godine

Zakonom o uredjenju narodnih sudova 1945.godine, odredjena je nadležnost redovnih sudova: sreski, okružni, republički vrhovni sudovi narodnih republika, Vrhovni sud Vojvodine i Savezni sud DFRJ.
Nadležnost okružnih sudova je da vrše nadzor na područnim sreskim sudovima, rješavanje u prvom stepenu krivičnim stvarima za teža kriv.djela i u građanskim stvarima: imovinsko pravne sporove u kojima je tužena ustanova ili preduzeće, bračne sporove i sporove o rudničkim i pomorskim pravima, te po žalbama na odluke sreskih sudova. Sudije su sudile pojedinačno i u vijećima. Predsjednika suda i sudije su birali skupštine okružnih narodnih odbora na vrijeme od 5 godina. Presude su se donosile u ime naroda.
Zakonom o sudovima od 1954.godine, sudije Vrhovnih sudova Republika i Okružnih sudova birani su na prijedlog Izvršnog vijeća ili odredjenog broja poslanika Narodne skupštine republika. Teritorijalna nadležnost Okružnog suda Banjaluka je bila za područje Sreskih sudova Banjaluka, Bos. Gradiška i Kotor Varoš, a 1958.godine proširena i na teritoriju Prnjavora i Srpca.
Ukazom 7.4.1965. godine, je proglašen Zakon o osnivanju, ukidanju, području i sjedištu sudova. Ukinuti su svi sreski sudovi i preimenovani u Opštinske sudove. Okružni sud Prijedor je pripojen Okružnom sudu Banjaluka. Odredjena je nadležnost Okružnog suda Banjaluka za područje Opštinskog suda Banjaluka, Bos. Gradiška, Bos. Dubica, Bos. Novi, Bugojno, Glamoč, Jajce, Ključ, Kotor Varoš, Mrkonjić Grad, Prnjavor, Prijedor, San. Most i Srbac.
Kako je postojeća zgrada suda postala neuslovna to je 1967.godine izgradjena i kasnije useljena nova zagrada u kojoj se i danas sud nalazi.



Zakonom o redovnim sudovima 1986.godine, od 1.1.1987. godine do 31.12.1996. godine bio je promjenjen naziv Okružni sud u Viši sud Banjaluka. Ovim zakonom nije se mijenjala bitno ni stvarna ni mjesna nadležnost suda, samo je Osnovni sud u Bugojnu koji je do tad bio pod jurisdikcijom Okružnog suda Banjaluka pripojen Okružnom sudu Zenica.

Zakonom o sudovima i sudskoj službi 2000.godine koji je donijela Narodna Skupština Republike Srpske osnovani su: osnovni, okružni i Vrhovni sud Republike Srpske.
Zakon o sudovima RS donesen 2004.godine, kojim je odredjena mjesna nadležnost Okružnog suda Banjaluka za područje Osnovnog suda Banjaluka, Gradiška, Kotor Varoš, Prijedor, Prnjavor, Novi Grad i Mrkonjić Grad.
Stvarna nadležnost je u provostepenom postupku za kriv. djela za koja je u KZ predvidjena kazna zatvora preko 10 godina ili dugotrajni zatvor, da postupa u toku istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom, da sudi za kriv.djela za koja je Sud BiH prenio nadležnost na Okružne sudove, da odlučuje u upravnim sporovima, rješava sukob nadležnosti na svom području, odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima te po žalbama protiv odluka prvostepenih sudova. Imenovanje, razrješenje i broj sudija u Republici Srpskoj, utvrdjuje Visoki sudski i tužilački savjet. Sudije polažu zakletvu pred predsjednikom Visokog sudskog i tužilačkog vijeća. Sudije prilikom sudjenja i objavljivanja odluka nose sudijske toge. Presude se donose u ime Republike Srpske.
Okružni sud je imao snažan uticaj na usavršavanje mladih pravnika – sudijskih pripravnika, koji su stasali u veoma dobre i stručne nosioce pravosudnih funkcija u svim instancama.

Predsjednici Okružnog suda Banjaluka u ovom periodu su bili: Rajko Polovina, Đuro Sabljić, Mirko Ivezić, Njegoslav Milić, Jovo Rosić, Branislav Kosić v.d. Nenad Balaban, Milorad Novković i Marija Aničić – Zgonjanin.

Okružni privredni sud u Banjaluci

Nadležnost Okružnog privrednog suda Banjaluka

Nadležnost Okružnog privrednog suda Banja Luka može biti:
- stvarna
- mjesna
- nadležnost suda u sporovima s međunarodnim elementom.
Pitanje nadležnosti suda regulisano je odredbama članova 15-52 Zakona o parničnom postupku.
Stvarna nadležnost Okružnog privrednog suda Banjaluka utvrđena je odredbom člana 33 Zakona o sudovima Republike Srpske (Sl.gl. RS br.37/12) kojom je propisano da Okružni privredni sudovi u prvom stepenu odlučuju o:
1. parničnim i vanparničnim sporovima koji se odnose na prava i obaveze po osnovu pravnog prometa robe, usluga, vrijednosnih papira, vlasničkih i drugih stvarnih prava na nekretninama, kao i na prava i obaveze proistekle iz vrijednosnih papira, u kojima su obje stranke u postupku pravno ili fizičko lice,
2. u sporovima koji se odnose na brodove i na plovidbu na moru i na unutrašnjim vodama, kao i sporovima na koje se primjenjuje plovidbeno pravo, osim sporova o prevozu putnika,
3. u sporovima koji se odnose na avione,kao i u sporovima na koje se primjenjuje vazduhoplovno pravo, osim gdje se radi o prevozu putnika,
4. u sporovima iz autorskog prava, srodnih prava i prava industrijske svojine,
5. u sporovima nastalim povodom djela za koje se tvrdi da predstavljaju nelojalnu konkurenciju ili monopolistički sporazum,
6. u postupcima stečaja i likvidacije,
7. u poslovima registracije pravnih lica ili samostalnih preduzetnika uređenih Zakonom o upisu poslovnih subjekata u sudski registar,
8. o sprovođenju izvršnog postupka po pravosnažnim presudama privrednih sudova,
9. o sprovođenju izvršnog postupka po vjerodostojnim ispravama u kojima su obje stranke u postupku pravna ili fizička lica koja u svojstvu samostalnog preduzetnika obavljaju privrednu ili drugu registrovanu djelatnost u vidu osnovnog ili dopunskog zanimanja i po izvršnim notarskim ispravama u kojima su obje stranke u postupku pravna lica,
10. o određivanju mjera obezbjeđenja,
11. o pružanju pravne pomoći sudovima u RS i BiH iz svoje nadležnosti,
12. o vršenju poslova međunarodne pravne pomoći iz svoje nadležnosti,
13. o sporovima koji nastanu stranim ulaganjem i
14. o vršenju drugih poslova uređenih zakonom.

Mjesna nadležnosti suda može biti: opšta, izberiva, isključiva, supsidijarna.
Mjesnu nadležnost može odrediti neposredno viši sud (Viši privredni sud Banja Luka), na osnovu čl.49.ZPP-a u vezi sa čl.27 v.tačka 2. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima RS (Sl.gl.RS br.119/08).
Postoji i sporazum o mjesnoj nadležnosti (čl.52 ZPP-a).

Okružni privredni sud Banja Luka mjesno je nadležan za slijedeće opštine:
- Banja Luka, Laktaši, Prijedor, Prnjavor, Gradiška, Novi Grad, Srbac, Mrkonjić-Grad, Kozarska Dubica, Čelinac, Kotor-Varoš, Kneževo, Šipovo, Jezero, Istočni Drvar, Srpski Kupres, Ribnik, Kostajnica, Krupa na Uni i Oštra Luka.

Sudska odjeljenja u Okružnom privrednom sudu Banjaluka
Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Okružnog privrednog suda Banja Luka uređuje se unutrašnja organizacija Okružnog privrednog suda Banja Luka (u daljem tekstu: Sud) i to:

- vrste organizacionih jedinica i njihov djelokrug,
- sistematizacija radnih mjesta koja obuhvata: naziv radnog mjesta sa opisom poslova, oznaka vrste poslova, naziv grupe u koju poslovi spadaju i njihova složenost, vrsta školske spreme i stepen, stručni ispit, radno iskustvo i drugi uslovi potrebni za vršenje tih poslova, broj izvršilaca i način zasnivanja radnog odnosa,
- način rukovođenja organizacionim jedinicama,
- sjednice sudskih odjeljenja,
- kolegij predsjednika suda,
- stručni kolegij suda,
- način programiranja i planiranja rada,
- ostvarivanje javnosti rada suda i informisanje,
- poslovi samozaštite i
- druga pitanja od značaja za unutrašnju organizaciju i funkcionisanje suda.
Unutrašnja organizacija suda uređuje se na taj način kojim se omogućuje i obezbjeđuje:
- zakonito, stručno, potpuno, efikasno i racionalno obavljanje poslova,
- efikasno rukovođenje i koordinacija rada uz nadzor nad vršenjem poslova,
- ostvarivanje uspješne saradnje sa drugim organima i institucijama,
- puna zaposlenost radnika i maksimalno korištenje stručnih znanja i drugih radnih sposobnosti radnika,
- informisanje javnosti o radu suda.
Unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mjesta u sudu zasniva se na grupisanju poslova i radnih zadataka po složenosti, vrsti, srodnosti i drugim principima, kako bi se na najbolji način ostvarilo zakonito, uspješno i racionalno izvršavanje poslova i zadataka.
Za obavljanje poslova iz djelokruga rada suda obrazovane su slijedeće organizacione jedinice:
1. Sudska odjeljenja
2. Sudska uprava

3. Služba za administrativno-tehničke poslove, računovodstvo i informaciono-komunikacione tehnologije (IKT).
Sudska odjeljenja čine parnično i vanparnično odjeljenje.

Registar privrednih subjekata
Registar poslovnih subjekata je organizaciona jedinica Odsjeka za administrativno-tehničke poslove suda koja ima zadatak da putem Agencije za posredničke,informatičke i finansijske usluge RS (u nastavku teksta:APIF) zaprima prijave podnesene od strane predlagača: pravnog lica, a kojima se traži upis promjena (statusnih ili od značaja za pravni promet), kao i upis osnivanja poslovnih subjekata, bilo da se radi o organizacionom obliku „privredna društva“ ili drugih oblika organizovanja: „ustanove“ i dr., a koja stiču svojstvo pravnog lica upisom u sudski registar, u skladu sa Zakonom o registraciji poslovnih subjekata (“Sl.gl. RS br.67/13.)
Predlagač je pravno lice i ono je u mogućnosti da jednom prijavom može tražiti više upisa izmjena bilo da se radi o statusnim izmjenama ili izmjenama od značaja za pravni promet. Poslovni subjekti su obavezni podnijeti prijavu radi upisa promjena, u skladu sa izmjenama zakona, i to: usklađivanje odredaba Osnivačkog akta Društva, u skladu sa važećim Zakonom o privrednim društvima (“Sl.Glasnik RS“, br. 127/08,58/09,100/11 i 67/13), kao i usklađivanje djelatnosti u skladu sa važećim Zakonom o klasifikaciji djelatnosti poslovnih subjekata po djelatnostima u RS (“Sl. Glasnik” RS, br. 66/13) i Uredbom Vlade RS o klasifikaciji djelatnosti („Sl.gl. RS“ br.8/14.)

U registru poslovnih subjekata vrši se i provođenje određenih sudskih odluka tj. upis zabilježbe (sudske odluke kojima se pokreće postupak stečaja i likvidacije nad određenim pravnim licem, kao i odluke kojima se otvara, obustavlja ili zaključuje navedeni postupak).
Takođe,u ovoj jedinici suda se vrši i izrada Izvoda iz sudskog registra (Aktuelnog i istorijskog izvoda iz sudskog registra), a po prethodno uredno podnesenom zahtjevu za izdavanje istog upućenog APIF-u, uz uplatu predviđene takse, koja iznosi 10,00 KM. kao i dostavljanje podataka trećim licima koja imaju pravni interes za dostavljanjem istih (uvjerenja,potvrde i obavještenja), uz prethodno podnesen zahtjev i uplatu takse,u iznosu od 15,00 KM.
Uvid u registarske spise predmeta vrši se svakog radnog dana na upisniku registra u vremenu od 11,00-13,00 časova,pod nadzorom referenta za sudski registar.

Sudska policija
Sudska policija Republike Srpske osnovana je na osnovu Zakona o sudskoj policiji u Republici Srpskoj (sl.gl.RS br.49/02) koji je utvrdio njenu organizaciju, nadležnost, ovlaštenja, prava i obaveze, sredstva za rad, radno-pravne odnose, prava i obaveze, te disciplinsku i materijalnu odgovornost, a započela je sa radom 01.12.2003. godine.
Sudska policija Republike Srpske je nadležna da pomaže u radu svim redovnim sudovima u Republici Srpskoj, pa tako i Okružnom privrednom sudu Banjaluka u smislu vršenja stalnog nadzora na ulazu u zgradu suda, da po potrebi prisustvuju suđenjima i obezbjeđuju red u sudnicama, asistiraju sudskim izvršiocima na terenu u realizaciji izvršnih predmeta, pružaju asistenciju i podršku portirima, odnosno radnicima na info-pultu, obezbjeđuju zaposlene u sudu, objekat i imovinu, a u slučaju potrebe mogu zatražiti pomoć i od organa unutrašnjih poslova koji su dužni da istu pomoć i pruže.

Nadležnost Višeg privrednog suda Banjaluka

Na osnovu člana 34. Zakona o sudovima („Službeni glasnik Republike Srpske“ 37/12) Viši privredni sud je nadležan:

1. da odlučuje o žalbama protiv odluka okružnih privrednih sudova, a u prvom stepenu i o drugim stvarima određenim zakonom,

2. da odlučuje o sukobu nadležnosti i o prenošenju nadležnosti okružnih privrednih sudova,
3. da utvrđuje pravne stavove radi jedinstvene primjene zakona iz nadležnosti okružnih privrednih sudova i

4. da vrši druge poslove određene zakonom.

Vrhovni sud Republike Srpske
Nadležnost

Vrhovni sud Republike Srpske sa sjedištem u Banjoj Luci, kao najviši sud u Republici, obezbjeđuje jedinstvenu primjenu zakona, a prema članu 35. Zakona o sudovima Republike Srpske („Službeni glasnik RS“ broj 37/12), stvarno je nadležan da odlučuje:

a) o redovnim pravnim lijekovima protiv odluka okružnih sudova, ako je to zakonom određeno;

b) o vanrednim pravnim lijekovima protiv pravosnažnih odluka sudova, kada je to zakonom određeno;

v) o pravnim lijekovima protiv odluka svojih vijeća, ako zakonom nije drugačije određeno;

g) zauzima načelne stavove radi usaglašavanja sudske prakse o pitanjima za koja ocijeni da su od značaja za jedistvenu primjenu zakona u Republici Srpskoj;

1) o zauzimanju načelnih stavova Vrhovni sud odlučuje na opštoj sjednici;

d) način rada opšte i proširene sjednice uređuje pravilnikom predsjednik Vrhovnog suda:

đ) rješava sukobe nadležnosti između sudova, ako zakonom nije drugačije određeno;

e) odlučuje o prenošenju mjesne nadležnosti s jednog suda na drugi sud, kada je to određeno zakonom i

ž) razmatra aktuelna pitanja sudske prakse, analizira potrebe za stručnim usavršavanjem sudija, stručnih saradnika i viši stručnih saradnika i obavlja druge poslove određene zakonom..

Ustavni sud Republike Srpske

O Ustavnom sudu Republike Srpske

Ustav Republike Srpske donesen 28. februara 1992. godine.
Ustavni sud Republike Srpske ustanovljen je Ustavom Republike Srpske (odredbe čl. 115 do 120), koji je donesen 28. februara 1992. godine. Ustavni sud Republike Srpske počeo je sa radom 1. jula 1994.godine.
Njegova primarna uloga je da obezbjeđuje zaštitu ustavnosti i zakonitosti. Ustavni sud ima devet sudija, uključujući i predsjednika Suda, koji se biraju u skladu sa Ustavom i zakonom.

Nadležnost Ustavnog suda Republike Srpske
Ustavni sud obezbjeđuje zaštitu ustavnosti i zakonitosti (stav 7. član 69. Ustava).
Funkcije Ustavnog suda Republike Srpske decidirano su utvrđene članom 115. Ustava Republike Srpske, a dvije su osnovne nadležnosti: (1) opštenadzorne, usmjeravajuće i preventivne i (2) odlučujuće i normativne.
Ustavni sud:
1. odlučuje o saglasnosti zakona i drugih propisa i opštih akata sa Ustavom;
2. odlučuje o saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom;
3. rješava sukob nadležnosti između organa zakonodavne, izvršne i sudske vlasti.
4. rješava sukob nadležnosti između organa Republike, grada i opštine;
5. odlučuje o saglasnosti programa, statuta i drugih opštih akata političkih organizacija sa Ustavom i zakonom;
6. odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata Narodne skupštine sa odredbama Ustava o zaštiti vitalnih interesa konstitutivnih naroda;
7. odlučuje o pitanjima imuniteta, koja proističu iz zakona kojima se uređuje imunitet u Republici Srpskoj.
Ustavni sud prati pojave od interesa za ostvarivanje ustavnosti i zakonitosti, obavještava najviše ustavne organe Republike o stanju i problemima u toj oblasti i daje im mišljenja i predloge za donošenje zakona i preduzimanje drugih mjera radi obezbjeđenja ustavnosti i zakonitosti i zaštite sloboda i prava građana, organizacija i zajednica.

Ustavni sud može ocjenjivati ustavnost zakona i ustavnost i zakonitost propisa i opštih akata koji su prestali da važe, ako od prestanka važenja do pokretanja postupka nije proteklo više od jedne godine (stav 2. člana 115. Ustava Republike Srpske).

O pitanjima iz svoje nadležnosti Sud, odnosno vijeće odlučuje donošenjem odluke ili rješenja, koji moraju biti obrazloženi.

Odluke Ustavnog suda su opšteobavezne i izvršne na teritoriji Republike Srpske (stav 1. člana 119. Ustava).

Izvršenje odluka Ustavnog suda obezbjeđuje Vlada Republike Srpske (stav 2. člana 119. Ustava).

Sastav i organizacija Ustavnog suda Republike Srpske

Ustavni sud ima devet sudija, uključujući i predsjednika Suda, koji se biraju u skladu sa Ustavom i zakonom:
Predsjednik Suda bira se na mandat od četiri godine, sa mogućnošću ponovnog izbora.
Predsjednik Suda, pored prava i dužnosti utvrđenih Ustavom Republike Srpske, Zakonom o Ustavnom sudu i Poslovnikom o radu Ustavnog suda: predstavlja Sud; organizuje rad Suda; predsjedava sjednicama i sastancima Suda; potpisuje opšte i druge akte Suda; stara se o ostvarivanju saradnje sa državnim i drugim organima i organizacijama; obavlja i druge poslove određene zakonom i opštima aktima Suda.
Predsjednik Suda je naredbodavac za korišćenje sredstava za rad Suda i Službe Suda.
Predsjednik Suda svojom odlukom određuje koji će ga potpredsjednik zamjenjivati i na koji vremenski period.
Sud ima dva potpredsjednika, koji se na period od četiri godine biraju iz reda drugih naroda u odnosu na predsjednika Suda.
Sudije Suda imaju pravo i dužnost da učestvuju u radu i odlučivanju Suda i njegovi radnih tijela čiji su članovi, u skladu sa ovom odlukom.
Sudije Suda dužne su funkciju sudije vršiti savjesno, odgovorno i u skladu sa Ustavom i zakonom.
U vršenju funkcije sudije i van tog vršenja sudija je dužan čuvati ugled i dostojanstvo Suda i dostojanstvo sudije.
Sudije Suda imaju pravo da predlažu razmatranje pojedinih pitanja na sjednicama Suda.
Sudije Suda imaju pravo da budu redovno obaviješteni o svim pitanjima od značaja za ostvarivanje funkcija Suda.
Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske osnovano je da bi odlučivalo o pitanjima vitalnog interesa u proceduri opisanoj u Amandmanu LXXXII. Ovo vijeće razmatra sva pitanja koja su od vitalnog interesa.
Vijeće za zaštitu vitalnog interesa sastoji se od sedam članova, dva iz svakog konstitutivnog naroda i jedan član iz reda Ostalih. Članove Vijeća imenuje Sud. Organizacija i način rada Vijeća uređuje se Poslovnikom o radu Ustavnog suda Republike Srpske. Mandat članova Vijeća prestaje prestankom dužnosti sudije ovog suda.
Vijećem predsjedava predsjedavajući Vijeća, kojeg biraju članovi Vijeća iz svog sastava, tako da je u svakom novom predmetu odlučivanja predsjedavajući Vijeća iz drugog konstitutivnog naroda ili iz reda Ostalih.
Sudije bira Narodna skupština Republike Srpske i Vijeće naroda.

Radna tijela Ustavnog suda Republike Srpske
Sud ima komisije kao svoja radna tijela. Komisije, zavisno od poslova za koje se obrazuju, mogu biti stalne i povremene. Stalne komisije Suda su: Komisija za praćenje i proučavanje pojava od interesa za ostvarivanje ustavnosti i zakonitosti, Redakciona komisija i Komisija za organizaciona i kadrovska pitanja.
Sud može da ima i druga radna tijela, u skladu sa zakonom.
Predsjednik i članovi stalnih komisija biraju se iz reda sudija Suda na vrijeme od dvije godine i po isteku tog vremena mogu ponovo biti birani. Članovi stalnih komisija mogu da budu i sekretar, savjetnici i stručni saradnici u Sudu.